gác ni ê

By Admin 16/10/2023 0

Bách khoa toàn thư banh Wikipedia

Francis Garnier

Garnier vô binh phục. Hình chụp khoảng tầm năm 1860

Bạn đang xem: gác ni ê

Thông tin yêu cá nhân
Tên phiên bản ngữMarie Joseph François Garnier
Sinh25 mon 7, 1839
Saint-Étienne
Mất21 mon 12, 1873 (34 tuổi)
Hà Nội
Binh nghiệp
Phục vụĐệ Nhị Đế chế Pháp Đệ Nhị Đế chế Pháp
Đệ Tam Cộng hòa Pháp Đệ tam Cộng hòa Pháp
ThuộcHải quân Pháp
Năm bên trên ngũ1855-1873
Cấp bậcTrung úy
Tham chiếnChiến giành nha phiến phen loại hai
Chiến dịch Nam Kỳ
Chiến giành Pháp–Phổ
Khen thưởngHuy chương Victoria (Anh)
Bắc Đẩu Bội tinh nghịch (Pháp)
Vợ/chồngClaire Knight
Francis Garnier bên trên con cái tem năm 1943 của Liên bang Đông Dương

Marie Joseph François (Francis) Garnier (phiên âm: Phrăng-xít Gác-ni-ê) (25 mon 7 năm 1839[1] – 21 mon 12 năm 1873) là một trong sĩ quan liêu thủy quân người Pháp[2] và mặt khác là một trong ngôi nhà thám hiểm, được nghe biết vì thế chuyến du ngoạn sông Mekong 1866-1868 ở Khu vực Đông Nam Á. Đối với VN, thương hiệu tuổi hạc Garnier nối sát với chiến dịch quân Pháp cướp đóng góp Bắc Kỳ năm 1873.

Sử Việt cũ thông thường phiên âm thương hiệu Garnier là An Nghiệp (安鄴) hoặc Ngạc Nhi (鄂㖇).[3]

Năm 1943, Liên bang Đông Dương vẫn phát triển tem bưu chủ yếu nhằm ghi công Garnier.[4]

Tiểu sử[sửa | sửa mã nguồn]

Ông sinh bên trên St. Etienne, chất lượng tốt nghiệp trung học tập (lycée) bên trên Montpellier, rồi nhập học tập học viện chuyên nghành thủy quân (l'Ecole Navale) năm 1855. Ra ngôi trường, Garnier thâm nhập thủy quân Pháp. Sau những chuyến du ngoạn cho tới vùng biển khơi Brasil và Tỉnh Thái Bình Dương ông nhận dịch vụ vô ban tư vấn của đô đốc Charner, người lãnh đạo cuộc tiến công Nam Kỳ trong mỗi năm 1860 cho tới 1862.

Sau khi về Pháp nghỉ ngơi một thời hạn, Garnier quay về vùng Viễn Đông, và năm 1862 được chỉ định thực hiện điều tra dân sự bên trên Nam Kỳ, vô cơ sở hữu trách nhiệm quản lý và vận hành hành chủ yếu chống Chợ Lớn, khi này là ngoại thành TP Sài Gòn. Trong thời hạn này Garnier sở hữu viết lách nhị tác phẩm: "La Cochinchine" (Nam Kỳ) và "De la colonisation de la Cochinchine" (Về quy trình thực dân hóa Nam Kỳ), vô cơ manh nha ý tưởng phát minh thám hiểm sông Mê Kông và niềm si mê truyền thống cuội nguồn văn hóa truyền thống Trung Hoa.

Thám hiểm sông Mê Kông[sửa | sửa mã nguồn]

Theo đề xuất của Garnier, hầu tước đoạt Chasseloup-Laubat (lúc bấy giờ là Sở trưởng Sở Hải quân và Thuộc địa của cơ quan chỉ đạo của chính phủ Pháp) vẫn đưa ra quyết định gửi một phái bộ lên đường thám hiểm lưu vực sông Mê Kông. Garnier vì thế còn trẻ em tuổi hạc nên đại tá thủy quân Ernest Doudart de Lagrée được lựa chọn là lãnh đạo còn Garnier thực hiện phó. Đoàn thám hiểm sở hữu 3 mục tiêu chính: khoa học tập, chủ yếu trị và nước ngoài phó.

Đoàn người phát xuất ngày 5 mon 6 năm 1866, ngược dòng sản phẩm Cửu Long lên tận Trung Hoa. Chủ tịch Thương Hội Địa lý Hoàng gia Anh Sir Roderick Murchison sở hữu điều tán tụng ngợi Garnier như sau: "từ Kratié bên trên Campuchia cho tới Thượng Hải bọn họ vượt lên trước 5.392 dặm lối. Chặng lối 3.625 dặm của rộng lớn 5.000 dặm cơ nên đi qua vùng hoang dại, nước nhà xa xôi kỳ lạ, địa lý quáng gà mịt, không có bất kì ai biết mà người ta tiến hành được cuộc tham khảo kỹ lưỡng, xác định địa hình bởi vì để ý thiên văn, gần như là toàn phần tham khảo là vì chủ yếu Garnier thực hiện". Cũng vì thế này mà Garnier được Thương Hội Địa lý Hoàng gia Anh trao tặng huy chương Victoria vô năm 1870.

Trong chuyến thám hiểm lưu vực sông Mê Kông, Garnier tự nguyện dẫn một chi group cho tới Đại Lý, tỉnh Vân Nam vô mon 11 năm 1867; khi bấy giờ Đại Lý là thủ phủ của quân phiến loàn người Hồi. Thủ lĩnh loàn quân là Đỗ Văn Tú xưng quốc hiệu là "Bình Nam quốc" đem quân ngăn chặn ngôi nhà Thanh. Chặng lối này nhiều nguy hiểm tuy nhiên Garnier ko ngần lo ngại, chứng minh tính phiêu lưu của ông. Sang năm 1868 ngày 12 mon 3 Doudart de Lagrée bị tiêu diệt nên quyền hành sang tên Garnier. Ông nối tiếp hành trình dài, dẫn đoàn thám hiểm cho tới bờ sông Dương Tử (Trường Giang) rồi theo gót ngả sông này rời khỏi biển khơi, về cho tới TP Sài Gòn ngày 29 mon 6 nằm trong năm.

Garnier về Pháp, cố xong xuôi phiên bản tường trình chuyến du ngoạn lâu năm tuy nhiên cuộc chiến tranh Pháp-Phổ thực hiện loại gián đoạn việc làm này. Thủ đô Paris bị địch quân Phổ bao vây. Garnier đảm nhiệm thực hiện trưởng phòng ban tư vấn của đô đốc Mequet đang được chống thủ Paris. Garnier sở hữu ghi lại hồi ức của thời kỳ Paris bị bao vây. Những biên chép của Garnier sau này được in rời khỏi trở thành nhiều kỳ bên trên báo Le Temps và tiếp sau đó đúc rút lại vô cuốn Le Siege de Paris, journal d'un officier de marine (1871). Bài báo khi in ko ghi đích thương hiệu Garnier tuy nhiên chỉ đề là khuyết danh. Cũng năm cơ, Garnier nằm trong David Livingstone sẽ có được huy chương danh dự của Congrès de Géographie (Hiệp hội Địa lý Pháp).

Xem thêm: tiểu thuyết ngôn tình hoàn

Năm 1872 Garnier van lơn nghỉ ngơi phép tắc 3 năm tuy nhiên rồi quay về Nam Kỳ. Nhận thấy tình hình chủ yếu trị ở TP Sài Gòn không hề quí phù hợp với tính nguy hiểm của tớ nên Garnier nằm trong bà xã (cưới năm 1870) quăng quật quý phái Thượng Hải. Garnier ấp ủ niềm mơ ước thám hiểm thượng mối cung cấp sông Mê Kông ở tận Tây Tạng, mặt khác thực hiện trung gian trá giải hòa thân ái triều đình ngôi nhà Thanh và lực lượng Hồi giáo cát cứ ở Vân Nam.

Trở lại quân trường[sửa | sửa mã nguồn]

Cầu Giấy, ngay sát điểm Francis Garnier bị làm thịt ngày 21 mon 12 năm 1873.

Cuối năm 1873, ông được thống đốc Nam Kỳ là đô đốc Dupré gọi quý phái Đông Dương gom xử lý giành chấp thân ái triều đình Huế và người Pháp bên trên Bắc Kỳ. Thực tâm của Pháp khi bấy giờ là lần cơ hội đặt điều cuộc bảo lãnh ở Đông Dương.

Garnier lãnh đạo 200 quân rồi mang đi 4 khẩu súng rời khỏi Bắc Kỳ. Thay vì thế banh cuộc điều đình thương thuyết với quan liêu người Việt, ông đưa ra quyết định rời khỏi quân và ngày đôi mươi mon 11 năm 1873 TP Hà Nội rơi rụng về phần mình người Pháp. Garnier ngay tắp lự rời khỏi mệnh lệnh không ngừng mở rộng cuộc xâm lăng tràn những thành phố công cộng xung quanh. Chỉ vô vài ba ngày mặc cả phụ vương tỉnh trung châu đều bị Pháp cướp đoạt tuy nhiên không tồn tại sự kháng cự nào là.

Vài tuần sau trong lúc chũm cự với quân Cờ Đen của Lưu Vĩnh Phúc ở ngay sát CG cầu giấy ngoại thành TP Hà Nội thì Garnier bị làm thịt. (Địa điểm Garnier bị làm thịt ở ngay sát lối La Thành mặt mày bờ hồ nước Ngọc Khánh ni nằm trong phường Ngọc Khánh quận Ba Đình Hà Nội)[5]. Sự việc vỡ tở, người Pháp buộc nên rút ngoài TP Hà Nội sau thời điểm thỏa thuận hiệp ước với triều đình Huế.

Francis Garnier bị quân Cờ Đen đâm bị tiêu diệt ở La Thành ngay sát Cầu Giấy

Đại tá Thomazi, ngôi nhà sử học tập Đông Dương nằm trong Pháp, ghi lại những giờ khắc ở đầu cuối của Garnier như sau:

“

Giữa ngày 21 mon 12 năm ấy, khi đang được bàn luận với những sứ cỗ An Nam thì thương hiệu thông dịch vô báo rằng quân Cờ Đen (tức quân Lưu Vĩnh Phúc) đang được tấn công trở thành ở cửa ngõ Tây. Garnier lôi ra trận chi phí điểm quân Tây đang được nã súng, buộc quân Cờ Đen nên tháo lui sau lùm tre. Liền cơ một cỗ pháo nòng 40 milimet được lôi ra. Garnier gọi một toán quân rộng lớn một chục con người rồi phó mang lại phụ vương thương hiệu kéo cỗ súng ra phía bên ngoài cổng trở thành xua theo gót kẻ thù. Vì súng thì nặng nề nên ko lên đường nhanh chóng được, Garnier sau rời khỏi mệnh lệnh quăng quật lại với vài ba thương hiệu quân. Chín thương hiệu quân sót lại thì Garnier tạo thành phụ vương group. Hai group truy kích vòng rời khỏi nhị phía mô tả hữu còn Garnier thì dẫn group trực chỉ lối thân ái. Đuổi khoảng tầm 1 cây số rưỡi thì Garnier trượt chân té xuống ở chân dốc đê ['La Thành']. Một toán quân Cờ Đen ẩn phí a đằng sau đê ùa rời khỏi, súng phun tràn. Lúc cơ Garnier vẫn quăng quật xa xôi nhị thương hiệu quân hộ vệ 100 mét. Một thương hiệu trúng đạn chết; thương hiệu cơ cũng trở nên thương. Garnier gào to: "Hỡi những người dân quân gan dạ, hãy lại trên đây với tao, tao tiếp tục tấn công mang lại bọn chúng một trận chí tử!" Sau cơ Garnier cố tự động vệ sử dụng súng côn phun sáu vạc. Giặc ùa cho tới té vây sử dụng giáo và lần đâm chém, chặt đầu rồi quăng quật chạy, nhằm lại một tử thi lênh láng thương tích. Hai toán quân truy kích nghe giờ đồng hồ súng ngay tắp lự sấn vô tuy nhiên chỉ kịp cướp lấy khuôn mẫu thây lênh láng tiết của Garnier mang đến về trở thành TP Hà Nội.

”
— Thomazi[6]

Năm 1875 mộ phần Garnier được di táng đem về TP Sài Gòn chôn đựng cạnh Ernest Doudart de Lagrée.

Xem thêm: đường một chiều ngược lối yêu nhau

Biển phố Francis Garnier bên trên TP.HCM quê nhà ông Saint-Etienne, tất nhiên ghi chú: Tại căn nhà này Francis Garnier vẫn Thành lập ngày 25-7-1839, đại úy thủy quân, người thám hiểm sông Mê Kông và người trước tiên đoạt được Bắc Kỳ, quyết tử vì thế tổ quốc bên trên TP Hà Nội ngày 21-12-1873

Trở về Pháp[sửa | sửa mã nguồn]

Ngày 1 mon 3 năm 1983, những tro cốt của Francis Garnier và của Ernest Doudart de Lagrée được khai thác và hỏa táng. Các lọ đựng tro đang được chuyển giao lại mang lại tổng lãnh sự Pháp bên trên TP.HCM Sài Gòn ngày 2 mon 3 năm 1983 và được đem về Pháp nhằm chôn đựng bên trên Paris.

Đề tài vô văn học tập Việt Nam[sửa | sửa mã nguồn]

Tương truyền sau thời điểm Garnier bị làm thịt năm 1873, tổng đốc TP Hà Nội là Trần Đình Túc vâng mệnh lệnh triều đình lần cơ hội hoà đình với quân Pháp nên nên tổ chức triển khai lễ truy điệu. Nguyễn Khuyến bậc đại khoa được cử viết lách bài xích Văn tế Ngạc Nhi[7].

Bài này đang đi tới văn học tập VN với điều văn mai mỉa tỏ ý đối kháng tuy vậy tình thế khi bấy giờ vẫn bắt người Việt nên nhượng cỗ trước sức khỏe quân lực của những người Pháp[8].

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

  • Henri Rivière
  • Lưu Vĩnh Phúc
  • Ernest Doudart de Lagrée
  • Tàu vận tải đường bộ nhẹ nhàng Francis Garnier của thủy quân Pháp, được gọi là như thế nhằm ghi công phu của Francis Garnier, hạ thủy ngày 17 mon 11 năm 1973.

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ Hầu như toàn bộ những mối cung cấp, ví dụ như Encyclopedia britannica, hoặc biển khơi phố Francis Garnier bên trên TP.HCM quê nhà ông Saint-Etienne đều ghi là 1839, riêng rẽ www.netmarine.net ghi là 1835
  2. ^ Cấp bậc đầu tiên của ông là Đại úy Hải quân (Lieutenant de Vaisseau).
  3. ^ Quốc Triều Chính Biên Toát Yếu, q. 5
  4. ^ Saint-Etienne-Hanoï-Paris: Francis Garnier. forez-info, 2012. Truy cập 22/12/2015.
  5. ^ Theo Lịch sử cận kim VN, Trần Văn Giàu, Đinh Xuân Lâm, Nguyễn Văn Sự, trang 252, chú: "Garnier bị làm thịt bên trên lối Đại La ngay sát Thủ Lệ, Balny bị tiêu diệt trước cửa ngõ đền rồng Voi Phục."
  6. ^ Thomazi, Conquête, 126–7
  7. ^ Văn tế Ngạc Nhi bên trên wikisource
  8. ^ Lãng-nhân. Giai-thoại Làng Nho. Sài Gòn: Nam-chi Tùng-thư, trang 86-87.

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

  • Baker, Daniel ngôi nhà biên Explorers and Discoverers of the World. Detroit: Gale Research, 1993
  • Milton Osborne, River Road to lớn China: The Search for the Source of the Mekong, 1866-73 (Atlantic Monthly Press, 1999) ISBN 0-87113-752-6
  • Milton Osborne, "Francis Garnier (1839-1873), Explorer of the Mekong River", Explorers of South-east Asia, Six Lives, ngôi nhà biên Victor T. King, (Kuala Lumpur: OUP, 1995)
  • Milton Osborne, River Road to lớn China: The Mekong River Expedition, 1866-1873 (London and Thành Phố New York, 1975)
  • Câu chuyện về chuyến thám hiểm chủ yếu vẫn xuất hiện tại năm 1873, bên dưới tên thường gọi Voyage d'exploration en Indo-Chine effectue pendant les annees 1866, 1867 et 1868, publie sous la direction de M. Francis Garnier, avec le concours de M. Delaporte et de MM. Joubert et Thorel (2 tập). Chỉ sở hữu 800 phiên bản được ấn rời khỏi, nguyên vẹn phiên bản lúc bấy giờ không nhiều sở hữu.
  • Bản dịch rời khỏi giờ đồng hồ Anh của Walter E. J. Tips:
    • Travels in Cambodia and Part of Laos: the Mekong Exploration Commission report (1866-1868), luyện 1 (White Lotus Press, 1996)
    • A pictorial journey on the old Mekong: Cambodia, Laos and Yunnan: the Mekong Exploration Commission report (1866-1868), luyện 2 (White Lotus Press, 1998)
  • Ghi chép về sông Dương Tử của Garnier, lấy kể từ Bulletin de la Soc. de Geog. (1874).
  • Chronique royale du Cambodje của Garnier, được ấn lại kể từ Journal Asiatique năm 1872.
  • Ocean Highways (1874), ký sự của đại tá Yule
  • Hugh Clifford, Further India, vô loạt Story of Exploration (1904).
  • John Keay, Mad About The Mekong ISBN 0-00-711115-0