chữ quốc ngữ ra đời

Những anh hùng trước tiên vô tiến bộ trình chữ quốc ngữ - Kỳ 2:

400 năm tiếp theo, người Việt, những người dân thụ hưởng trọn và kiêu hãnh loại chữ này, lại biết vô cùng tơ mơ về lịch sử vẻ vang của chính nó. Họ ko biết cứng cáp ai là kẻ phát minh rời khỏi chữ Việt, Francesco de Pina hoặc Alexandre de Rhodes?

Ở đâu, Thanh Chiêm hoặc Nước Mặn? Lưu lưu giữ ra sao? Phổ thay đổi rời khỏi sao? Phát triển ra sao? Lúc này được dùng phổ thông?

Công mức độ của những người Bồ

Trong nhì thế kỷ kể từ 15 cho tới 17, những thương buôn Bồ Đào Nha xuất hiện hầu hết từng toàn cầu. Theo chân chúng ta là những mái ấm truyền đạo, phần rộng lớn là kẻ Bồ và người Ý, tháp tùng truyền giáo ở những vùng khu đất mới nhất.

Theo tổng hợp của linh mục Đỗ Quang Chính thì vô số 145 giáo sĩ nằm trong 17 quốc tịch cho tới Đàng Trong truyền đạo từ thời điểm năm 1615-1788, với cho tới 74 người Bồ Đào Nha, 30 người Ý.

Dòng Tên (Jesu) của đạo Thiên Chúa là loại tu lên đường truyền giáo thời kỳ ấy. Theo luật của loại, từng lúc đến vùng khu đất mới nhất nên học tập giờ đồng hồ khu vực, và với tài năng riêng biệt từng người, chúng ta đang được Latin hóa lời nói và chữ ghi chép khu vực nhằm những người dân theo đuổi đạo hoàn toàn có thể phát âm được những kinh sách của đạo.

Thứ chữ Latin này được giữ lại cho những giáo sĩ cho tới sau. Đây là cách thức mà người ta đang được tiến hành ở nhiều điểm như bấm Độ, Trung Quốc, Nhật Bản, Brasil... trong những thế kỷ 15, 16 trước lúc đến nước ta. Riêng ở Viễn Đông, loại tu này thiết lập một trụ sở rộng lớn và lâu nhiều năm ở Macau nhằm thực hiện điểm lên đường và cho tới cho những giáo sĩ.

Đầu thế kỷ 17, năm 1615, những giáo sĩ Dòng Tên đang đi đến Đàng Trong và đợt lần chúng ta học tập giờ đồng hồ Việt. Sau tê liệt, những giáo sĩ này đang được hợp tác vô việc Latin hóa chữ Việt.

Tài liệu ghi chép tay của giáo sĩ João Roiz (người Bồ) ghi chép năm 1621 đang được với những chữ quốc ngữ thuở đầu như An Nam (Việt Nam tức Đàng Trong. Thời điểm đó việt nam chưa xuất hiện vùng khu đất Nam Bộ), Sinoa (xứ Hóa tức Thuận Hóa), unsai (ông sãi), Cacham (Kẻ Chàm, về sau là Thanh Chiêm), ungue (ông nghè)...

Còn những chữ Việt vô phiên bản tường trình của Gapar Louis (người Bồ) ghi chép năm 1621 đã và đang với chữ ungué (ông nghè), bancô (bàn cổ). Còn Cristoforo Borri (người Ý), người sáng tác cuốn Xứ Đàng Trong, cho tới Đàng Trong cùng theo với Francesco de Pina xây dựng trú sở Nước Mặn (Bình Định) năm 1618, vô kiệt tác ghi chép năm 1621 đang được với những chữ: Tunchim (Đông Kinh, tức Hà Nội), Lai (Lào), Ainam (Hải Nam), kemoi (kẻ từng, xứ từng, Tây Nguyên), Quanguya (Quảng Nghĩa), Quignin (Qui Nhơn), dàdèn lùt (đã cho tới lúc), nayre (nài), doij (đói), chià (trà), sayc kim (sách kinh), cò (có). Cũng năm 1621, giáo sĩ Bozumi ghi chép những chữ: onsaij (ông sãi), Quanghia (Quảng Nghĩa), Nuoecman (Nước Mặn), domain authority an nua (dạ ăn nữa)...

Như vậy, cho tới năm 1621, việc Latin hóa giờ đồng hồ Việt vẫn chưa xuất hiện vệt thanh. Tài liệu ghi chép tay của giáo sĩ Antonio de Fontes, một học tập trò của Francesco de Pina, ghi chép năm 1626 đang được thấy xuất hiện tại vệt thanh. Dĩgcham (Dinh Chàm), Núocman (Nước Mặn), Sinúa (xứ Hóa), ondedóc (ông đề đốc), nhít la khấu, khấu la nhít (nhứt là ko, ko là nhứt).

Và di cảo của Pina vừa vặn nhìn thấy ở Thư viện Hoàng gia Bồ Đào Nha thân thuộc năm 2018 thì chữ quốc ngữ đang được với vệt như thời nay. Tài liệu này trưng bày vô Hội thảo về chữ quốc ngữ ra mắt bên trên Lisbon vô mon 7-2018.

Công trình luyện thể

Như vậy, hoàn toàn có thể xác định rằng chữ quốc ngữ ra đời với cùng một quy trình nhiều năm từ thời điểm năm 1618 cho tới 1625 với việc liên minh của không ít người chứ không chỉ là một người. Và hầu hết "tác giả" của chữ quốc ngữ đều là kẻ Bồ Đào Nha, người Ý cùng theo với một vài người Việt theo đuổi đạo Thiên Chúa canh ty mức độ.

Và người được xác lập "giỏi giờ đồng hồ Việt nhứt" và với công rộng lớn nhứt trong những việc phát minh rời khỏi chữ quốc ngữ đó là giáo sĩ Francesco de Pina người Bồ Đào Nha.

Francesco de Pina cho tới Hội An đầu năm mới 1617, xây dựng trú sở Nước Mặn năm 1618, rồi xây dựng trú sở Thanh Chiêm (tức Kẻ Chàm, Dinh Chàm) năm 1623. Từ năm 1619, Pina cho tới ngụ tại Thanh Chiêm và thời điểm cuối năm 1625 ông chết trôi trên biển khơi Cù Lao Chàm bởi vướng áo chùng ko tập bơi được Khi thuyền lật.

Thi thể ông được chôn ở sau nhà thời thánh Phước Kiều (nay là nhà thời thánh Thánh Andre), nằm trong thôn Thanh Chiêm 1, xã Điện Phương, thị trấn Điện Bàn thờ, tỉnh Quảng Nam. Đây là nhà thời thánh bởi chủ yếu ông xây dựng lúc đến ngụ tại Thanh Chiêm và là điểm cư trú của không ít giáo sĩ không giống, vô tê liệt với Đắc Lộ.

Sau Khi ông rơi rụng, một học tập trò giờ đồng hồ Việt của ông là giáo sĩ Alexandre de Rhodes (Đắc Lộ) cho tới Đàng Trong năm 1624, đang được ôm toàn bộ những di cảo của thầy đem về Macau vô năm 1626. Tại Macau thuở ấy còn tồn tại nhì giáo sĩ cũng để ý phân tích chữ quốc ngữ và đang được biên soạn thảo nhì cuốn tự động điển Việt-Bồ-La và Bồ-Việt.

Đó là nhì giáo sĩ Gaspar d’Amaral và Antonio Barbosa trú ngụ ở Macau ngay sát 10 năm. Đáng tiếc là công trình xây dựng của mình còn chưa kịp công phụ thân thì mon 2-1646 Gaspar rơi rụng bên trên đường thủy tiếp cận việt nam và tiếp sau đó 1 năm thì Barbosa cũng rơi rụng vì thế bệnh dịch.

Trong điều thưa đầu cuốn Tự điển Việt - Bồ - La của tớ, Đắc Lộ với nói đến việc "tham khảo" tư liệu của nhì giáo sĩ bên trên, đã cho chúng ta biết Đắc Lộ đang được thừa kế những di tích được người không giống phát minh rời khỏi nhằm góp thêm phần hoàn thành xong cuốn tự động điển nổi tiếng Việt trước tiên bên trên toàn cầu.

Điều không mong muốn là lúc bấy giờ vẫn không tìm kiếm thấy nhì cuốn tự động điển của Gaspar và Barbosa đang được ghi chép. Rất ngóng số phận của chính nó tương tự như cuốn tự động điển của tì Đa Lộc, tưởng đang được cháy rơi rụng vô một trận hỏa thiến ở Cà Mau tuy nhiên lại được nhìn thấy vô những năm 1980.

_____________________________________

Kỳ tới: Người trước tiên tạo nên chữ quốc ngữ